.

.

OSTATNIE SZTUKI! Gorlickie w Wielkiej Wojnie 1914-1915. Wspomnienia, relacje, legendy.

OSTATNIE SZTUKI! Gorlickie w Wielkiej Wojnie 1914-1915. Wspomnienia, relacje, legendy.

Z dawnej Galicji


* Pogoda w jasielskim - obserwacje z początku XIX w.



* Opieka medyczna w Cyrkule Jasielskim w roku 1811. 




* Ziemia jasielska i gorlicka - artykuł z roku 1811. 



* Trakt karpacki odcinek Gorlice-Jasło, opis z roku 1832. 
























Jadam z Zatora - Zamek Libusza. Opowiadanie. Część I 










Końcówka XVIII w. była burzliwym czasem dla I Rzeczpospolitej, która ostatecznie w 1795 r. zniknęła z map świata. Tereny obecnych powiatów jasielskiego i gorlickiego już podczas I rozbioru w roku 1772 przypadły w udziale Austrii, która nazwała nowo zajęte ziemie Królestwem Galicji i Lodomerii, nazywane potocznie po prostu Galicją.

XIX wiek przyniósł czas wielkich przemian na świecie. Po postanowieniach kongresu wiedeńskiego, który zakończył okres wojen napoleońskich zapanował nowy ład w Europie (1814-1815). Nad przestrzeganiem tych postanowień miało czuwać powołane w tym celu, na trupie porozbiorowej Rzeczpospolitej, Święte Przymierze, którego sygnatariusze byli w dużej części architektami porządku pokongresowego – czyli sojusz carskiej Rosji, Monarchii Habsburgów oraz Prus.
Zapadłe postanowienia satysfakcjonowały jednak tylko ich twórców, którzy za wszelką cenę chcieli utrzymać status quo, w społeczeństwach tymczasem rozbudziła się niesiona jeszcze echem rewolucji francuskiej, idea wolności, toteż niedługo trzeba było czekać na pierwsze zrywy.
W roku 1830 w Królestwie Polskim, utworzonym z części ziem zaboru rosyjskiego  i wchodzącego w skład imperium carów, wybuchło powstanie listopadowe. Mimo dobrych początkowych rokowań, ostatecznie zostało krwawo stłumione przez wojska carskie. Rzadko się jednak o tym u nas mówi, że ofiara krwi polskiej przyczyniła się do uzyskania niepodległości przez Belgów, którzy tak jak my wystąpili w 1830 r. Państwa świętego przymierza ustaliły, iż na pomoc tłumieniu tego powstania ruszy armia rosyjska gen. Iwana Paskiewicza, która musiała jednak zająć się tłumieniem zrywu Polaków.
Kolejny polski zryw narodowościowy miał miejsce w zaledwie 16 lat później, bo w roku 1846,  kiedy to 18 lutego wybuchło powstanie krakowskie. W tym ostatnim skrawku wolnej Polski, bo jak wiadomo Kraków wraz z okolicami na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego stanowił Wolne Miasto, sił wystarczyło tylko na kilka tygodni, gdyż władze cesarstwa austriackiego wiedząc o planowanym powstaniu skutecznie go stłumiły siłami samych Polaków, podjudzając galicyjskich chłopów do wystąpień przeciwko szlachcie.
Wydarzenie to przeszło do historii jako tzw. rabacja galicyjska, a jednym z jego głównych skutków była likwidacja Rzeczpospolitej Krakowskiej.

RABACJA GALICYJSKA  -   CZYTAJ WIĘCEJ


Wyczerpani Polacy podczas Wiosny Ludów (1848 -1849) wystąpili w Wielkopolsce i Galicji, jednak były to powstania na małą skalę z góry skazane na niepowodzenie, choć przyniosły skutek w postaci uwłaszczenia chłopów na terenach tych dwóch zaborów.
Ważnym wydarzeniem międzynarodowym była wojna krymska tocząca się pomiędzy między Rosją, a Imperium Osmańskim i jego sojusznikami tj. Wielką Brytanią i Francją.  Zakończyła się ona porażką państwa carów oraz ostatecznie „uśmierciła” Święte Przymierze, gdyż inni jego sygnatariusze pozostali bierni wobec sojuszniczki. Z ciekawostek należy dodać, że konflikt ten był jednym z pierwszych uwiecznionych na fotografiach oraz na bieżąco relacjonowany w ówczesnej prasie.
Polakom wydarzenia te pokazały, że Rosja nie jest niezwyciężona i przygotowali jeszcze jeden zryw niepodległościowy: powstanie styczniowe (1863- 1864), jednak i ono zostało stłumione.
W II połowie XIX w. zjednoczyły się w końcu podzielone od średniowiecza aż do tej pory na księstwa, Włochy. Nastąpiło także zjednoczenie Niemiec pod egidą Prus, które prawo do tego wywalczyły sobie zbrojnie podczas wojen z Austrią (wojna siedmiotygodniowa - 1866 r.) oraz Francją (1870- 1871).

Wiek XIX przyniósł również, zapoczątkowaną wynalezieniem silnika parowego, rewolucję przemysłową, a  ludzkość w niespotykanym wcześniej tempie wkroczyła w okres szybkiego rozwoju technicznego. Z ważniejszych wynalazków i odkryć warto wymienić: wspomniany już silnik parowy, ale także i spalinowy, elektryczny, telegraf, telefon, dynamit, żarówka, rower, pierwszy samochód, karabin maszynowy, a także fotografia, kino, aspiryna i pierwsze próby lotnicze.


Warto wspomnieć także, że w wieku tym miało miejsce kilka wielkich katastrof naturalnych spowodowanych wybuchami wulkanów. W 1816 r. wybuchł wulkan Tambora w Indonezji, który przyniósł tzw. rok bez lata, czy wybuch wulkanu Krakatau w roku 1883, która należy do jednych z największych odnotowanych erupcji wulkanu.


Pomimo iż oficjalnie Królestwo Galicji i Lodomerii w ramach Austrii, a później Austro-Węgier przestało istnieć w 1918 r. czas Wielkiej Wojny był czasem tak znaczącym iż nie wypada nie poświęcić mu osobnego miejsca w serwisie.

I WOJNA ŚWIATOWA - CZYTAJ WIĘCEJ


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Posty (Atom)

Zostań Patronem Z Pogranicza