Zachowano pisownię oryginalną. Źródło u autorów.
Dwory, zamki i pałace. Pałac w Dukli.
Ważna handlowo i strategicznie przełęcz Dukielska musiała
być broniona przez fortyfikacye. Wznosił więc tutaj zamek nad Jasiołką, który
był w posiadaniu Kobylańskich, Czykowskich!1503), Jordanów (1540), Zborowskich
(1600), Męcińskich (1601), wreszcie Mniszchów (1638).
Przy częstej zmianie właścicieli zamek prawie rozsypał się w gruzy, a na jego miejscy nowy
dziedzic Franciszek Bernard Wandalin Mniszech wzniósł do dziś istniejący pałac.
Brat carycy Maryny musiał urządzić sobie prawdziwie pańską rezydencję.
Rozpoczęte jednak roboty ukończył dopiero jego wnuk Jerzy Wandalin Mniszech
marszałek w. koronny w 1709 roku.
Możni komesowie „de Magna Konczyce” nie lada dzielnych
sprowadzili architektów i stworzyli dzieło godne pańskich rezydencyi pod
Paryżem lub Wiedniem, pomimo, że przeróbki późniejsze, zwłaszcza zaś z 1875
roku, znacznie zeszpeciły prostotę i majestat pierwotnego planu.
Wspaniałości zewnętrznej odpowiadał też przepych wewnętrzny,
gdyż sale były zdobne w buazarye, klamki i zamki były ze złoconych bronzów,
piękna kaplica, sala muzyczna i kilkadziesiąt pokojów czyniły rezydencyę
dukielską prawdziwie magnacką.
Za pałacem ciągnie
się wspaniały park, obramowany z jednej strony biegiem Jasiołki. W rysunku
parku znać dobrze system wersalskiego Le Notre’a operującego basenami wód i
szpalerami drzew. Taras nas Jasiołką zdobiły ciosowe wazy, armatury, do ogrodu
wiodła przepysznie kuta brama żelazna, w cieniu drzew rozrzucone były ciosowe
ławy i stoły, również rzeźbami pokryte.
Obok pałacu wzniesiony był teatr, w którym wykwintne
towarzystwo dukielskie grywało komedye Bohomołca i innych, a w szeregach
aktorów byli np., J.W. Imć Pan Szczęsny Potocki, chorąży w. kor., i pani
chorążyna, Mniszchówna z domu, panny Wodzickie, starościanki stobnickie, oraz
cała wykwintna sosie ta dukielskiego dworu. Wrzało tu wesołe, beztroskie życie
stanisławowskie, gdy przygotowano do wystawienia komedye, np. „Żona poczciwa,
komedya w III aktach przez JWJMP.
Tadeusza z Lipego na Lipsku Lipskiego, kasztelana Łęczyckiego, orderu orła
białego, kawalera woysk J.K.M. y Rzeczypospolitey Generała majora wydana. Na
Theatrum Dukielskim Grana w Dukli”.
Tak się bawiono na dworze dukielskim, który dziś posmutniał
i poszarzał, a w sylwecie swej i wielkim parku, co z czasem wyłamał się z Le
Notre’owych linii, dawną swą świetność tylko przypomina.
Al. Janowski.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz