Conrad von Hotzendorf

Conrad von Hotzendorf,
Ilustrowany Kuryer Codzienny 1914.

Trudno jest jednoznacznie określić jednego pomysłodawcę ofensywy pod Gorlicami, jednak w dzisiejszej historiografii uznaje się, że był nim szef austro-węgierskiego sztabu generalnego, baron Franz Conrad von Hotzendorf (1852-1925), uważany za jednego z najwybitniejszych wodzów państw centralnych w czasie pierwszej wojny światowej. Przyszedł na świat w Pradze. Był synem emerytowanego pułkownika huzarów, pochodzącego z Moraw, który służył w ostatnich latach wojen napoleońskich i m.in. brał udział w bitwie pod Lipskiem w październiku 1813 r., a różne funkcje w kawalerii pełnił do roku 1848, kiedy to wskutek nieszczęśliwego wypadku został inwalidą. Tytuł szlachecki Franz Conrad odziedziczył po pradziadku. Dzieciństwo miał trudne; ojciec zmarł wcześnie, a on sam w wieku 11 lat został wysłany do szkoły wojskowej, w roku 1867 wstąpił do Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt, którą ukończył w 1871 r. w stopniu podporucznika piechoty i został przydzielony do 11 batalionu strzelców konnych. Po kilku latach udało mu się wyjednać u przełożonych skierowanie do szkoły sztabowej. W roku 1878 brał udział w wyprawie bośniackiej, a kilka lat później w akcji policyjnej w południowej Dalmacji. W latach 1883 –1887 był szefem sztabu 11. Dywizji Piechoty we Lwowie. Niebawem został wykładowcą taktyki piechoty i zajmował się publikowaniem własnych przemyśleń na temat armii. W 1886 r. ożenił się z Wilhelminą le Beau, z którą miał czterech synów. W 1893 r. po awansie do stopnia pułkownika objął funkcję dowódcy 1. pułku piechoty w Opawie. Z powodu zdolności intelektualnych został zauważony przez Franciszka Ferdynanda. Następca tronu został jego cichym protektorem. Po serii szybkich awansów 18 listopada 1906 r. ten pozbawiony wpływowych koneksji oficer objął stanowiska szefa sztabu wspólnej armii, które to stanowisko miał pełnić z przerwą w latach 1911 -1913.

Ilustrowany Kuryer Codzienny 1915.

Jako strateg Conrad von Hotzendorf był zwolennikiem prowadzenia działań zaczepnych zamiast biernej obrony. Uważał, że atak przeprowadzony przy pomocy dużych sił w najbardziej czułe miejsce nieprzyjaciela jest najskuteczniejszą metodą osiągnięcia zwycięstwa. Opowiadał się za modernizacją armii, ścisłą współpracą z Niemcami i aneksją Serbii. Gdy wybuchła I wojna światowa, zamierzał najpierw pokonać Serbię, a potem przerzucić wszystkie siły przeciw Rosji. Nie powiodło się to, gdyż Rosjanie zaatakowali Galicję wcześniej niż sądził. W efekcie klęsk w Galicji, armia austro-węgierska została poważnie osłabiona i nie mogła samodzielnie zrealizować śmiałych koncepcji Conrada von Hotzendorfa. Próbował nakłonić do pomocy Niemców, ale ci nie byli zbyt chętni do realizacji jego zamierzeń. Jednak to on był pomysłodawcą austro-węgiersko-niemieckiej ofensywy pod Gorlicami w maju 1915 r., która doprowadziła do przełamania frontu rosyjskiego i wyzwolenia dużej części Galicji. Nie zdołał jednak przekonać Niemców do koncepcji wielkiego ataku przeciw Włochom. 25 listopada 1916 r., Conrad von Hotzendorf został awansowany do stopnia feldmarszałka. Jednak po śmierci cesarza Franciszka Józefa, gdy nowym władcą został nieprzychylny mu Karol I, Conrad von Hotzendorf został w marcu 1917 r. odwołany ze stanowiska. Ostatnie miesiące wojny spędził jako dowódca 11. Armii austro-węgierskiej w Południowym Tyrolu.W maju 1918 r. został definitywnie wysłany na emeryturę, choć z honorami, tytułem hrabiowskim i stanowiskiem pułkownika cesarskich trabantów. Po wojnie rozstał się z wojskiem i zajął teologią i filozofią, osiadł w Innsbrucku. Kilka lat później przeniósł się do Wiednia i tam też zmarł. Jego szczątki spoczęły na cmentarzu Hietzibing w Wiedniu.