Wydobycie ropy naftowej w okolicach Sękowej

   

Pracownicy kopalni nafty w Sękowej 1935 r. Źródło: W zbiorach autora.

                Bardzo ważne miejsce w historii wydobycia ropy naftowej w rejonie Gorlic należy przypisać miejscowości Sękowa. Już w 1791 r. istniały tu studnie ropne, dzierżawione i eksploatowane przez chłopów pańszczyźnianych od właściciela Jana Wybranowskiego. Według podań ludowych pierwszymi kopaczami w gminie Sękowa byli uczestnicy przegranego postania w 1831 r., którzy schronili się tutaj przed represjami. W 1852 r. Książe Stanisław Jabłonowski ( za zgodą Jana Szymonowicza) założył w lesie dworskim, zwanym „Pusty Las” kopalnie ropy naftowej. W początkowych swoich stadiach nie przynosiła ona spodziewanej wysokiej produkcji, dlatego bogaty ziemianin, porzucił po dwóch latach kopalnie i osiadł w Płazach woj. Chrzanowskie. Wznowienie kopania szybów w „Pustym Lesie” i uzyskanie poważnych wyników nastąpiło w czasie pobytu Łukasiewicza w Gorlicach i za jego usilną namową. W 1881 r. w Sękowej działalność wiertniczą i wydobywczą prowadziło 9 firm i różnych spółek naftowych. W wierceniu było 12 szybów, w eksploatacji 63 oraz zaniechanych było aż 35. W tym kopanych było 96 szybów i 14 wiercone udarowo. Największa głębokość szybu w tym czasie wynosiła 178 m, w użyciu było 16 warsztatów wiertniczych, a zatrudnienie wynosiło 241 robotników oraz 6 osób dozorujących. Produkcja ropy wynosiła w 1881 r. 2621 ton. W 1885 czynna była w Sękowej destylarnia Samuela Ehenberga, która przetwarzała miejscową ropę. Produkowano kilka wyrobów, jak: naftę białą, niezapalną, salonową, naftę białą nr 2 oraz żółtą, olej zielony, niebieski, smarowidła belgijskie, maź i asfalt. Po odkryciu Zagłębia Borysławskiego, nastąpił chwilowy upadek gorlickiego kopalnictwa naftowego, co spowodowało ,że na tych terenach  pozostało wiele nie eksploatowanych szybów wraz z zarurowaniem. Pomimo chwilowych kłopotów w 1900 r. w rejonie Sękowej prowadziło działalność 10 firm. Wybuch  I Wojny światowej ograniczył na kilka lat działalność kopalnictwa, a następnie w okresie kryzysu gospodarczego i dewaluacji pieniędzy, zawiązały się spółki spekulacyjne. Wspomnieć tu należy dorobkiewiczów, jak: Piotr Tumidajski, który dawniej pracował w Sękowej na etacie palacza kotłowego, po wzbogaceniu się w Borysławiu, powrócił do Sękowej i wspólnie z H. Augustynowi założył produktywną kopalnię „Ćwiartka”, Władysław Długosz założył kopalnię „Kamila”.

Lata 30. XX w. Wystrzelenie słupa ropy naftowej na kopalni
należącej do spółki "Dobra Nadzieja" w Sękowej.
Po lewej, w białej chustce na głowie
właścicielka gruntów kopalnianych Rączkowska.

                  W latach następnych powstawały nowe kopalnie, a ich działalności nie przerwały nawet działania wojenne związane z hitlerowską agresją na Polskę. W 1945 r. istniały w Sękowej następujące kopalnie: „Sękowa-Kretowicz”, „Apollówka”, „Dobra”, „Stanisław”, „Szczęść Boże”, „Maria III-IV”. Poza tym istniały jeszcze „Magdalena” i „Stanisław” w przestoju.  W 1945 r. odwiercono odwiert „ Sękowa 4” do głębokości 517 m z produkcją 1600 kg/24 h. w dniu 1 stycznia 1957 r. odwiert „Kretowicz 6” nawiercił w spodziewanym horyzoncie w głębokości 237, 60 m ropę z produkcją w pierwszym dniu 6700 kg. wyprodukował on za 15 dni ok. 190 ton ropy i przez długi czas produkował samoczynnie 100 kg/24 h. jeszcze w 1970 r.  zatrudnionych było na wszystkich kopalniach tj. w Sękowej, Siarach, Ropicy Górnej, Ropicy Dolnej i Męcinie Wielkiej 180 pracowników. W 2000 r. wszystkie szyby w Sękowej zostały zlikwidowane przez Krośnieński Zakład Robót Górniczych. Ogółem w Sękowej wykonano ok. 248 szybów kopanych i wierconych, ze złoża wydobyto ponad 190,6 tyś ton ropy.  Zebrane fakty nie oddają w pełni ówczesnej rzeczywistości, bowiem w latach 1852-1870 nie prowadzono dokładnego rejestru dokumentacji technologiczno-geologicznej kopanych szybów.  Kopalnie w Sękowej zaliczyć należy do najstarszych w rejonie gorlickim, bowiem pierwsze szyby wykopane w „Pustym Lesie” w 1852 r. świadczyć mogą o kolebce przemysłu naftowego.